Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ του ΟΛΟΗΜΕΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Είναι αναγκαίο να αναφερθώ στην αρχή της εισήγησής μου, στο σκεπτικό βάσει του οποίου γίνεται η παρούσα ομιλία. Θεωρώ ότι το παρόν σεμινάριο, γίνεται με την πρόθεση να παρουσιαστούν από όλους τους ομιλητές, οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, που έχουν καθιερωθεί ως εκπαιδευτικός θεσμός τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Η συνεξέταση όλων των παραμέτρων, θετικών και αρνητικών είναι ένα στοιχείο που θα βοηθήσει, όχι μόνο στην ολοκληρωμένη γνώση, αλλά και στη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας.

Το ΥΠΕΠΘ αξιοποιώντας τα παιδαγωγικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τη λειτουργία των 28 πιλοτικών Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων (στο Νομό Μαγνησίας λειτουργεί ως Πιλοτικό Ολοήμερο το 1^ο Δ.Σ. Πορταριάς {N.Τσοποτός}), αλλά και την εμπειρία της οργάνωσης των σχολείων διευρυμένου ωραρίου, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε στη λειτουργία του ολοήμερου δημοτικού σχολείου το οποίο απαντά στις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέχρι το Μάρτιο του 2003 έχουμε τη λειτουργία 2.600 ολοήμερων δημοτικών σχολείων και 1.800 ολοήμερων νηπιαγωγείων. Ο θεσμός έχει επεκταθεί σε όλες τις περιοχές της χώρας από τα αστικά κέντρα μέχρι τις πιο απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές με δυνατότητα εξυπηρέτησης 200.000 οικογενειών, ενώ τα τμήματα του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου και Δημοτικού Σχολείου παρακολουθούν όλοι οι μαθητές εφόσον το επιθυμούν.

Το ολοήμερο σχολείο, το οποίο έχει έντονο εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιεχόμενο, σχεδιάστηκε για να εξυπηρετήσει παιδαγωγικούς στόχους, όπως είναι η παιδαγωγική αξιοποίηση του απογευματινού χρόνου παραμονής των παιδιών στο σχολείο, με την πλήρη ευθύνη και εποπτεία των εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει και υποστηρικτική βοήθεια στη Ελληνική Γλώσσα και στα Μαθηματικά, δηλαδή μελέτη και προετοιμασία των μαθητών για τα μαθήματα της επόμενης μέρας, από υπεύθυνο δάσκαλο και όχι από τους γονείς.

Στο πλαίσιο του Ολοήμερου Σχολείου εντάσσονται επιλογές των μαθητών σε μαθήματα και δραστηριότητες που αναβαθμίζουν το ρόλο του σχολείου, όπως η Ξένη Γλώσσα, η εισαγωγή στην Πληροφορική, ο Αθλητισμός, ο Χορός, η Θεατρική Αγωγή, η Μουσική και τα Εικαστικά, αντικείμενα που διαμορφώνουν συνθήκες ανοικτού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος και ελκυστικότερης μάθησης.

Το σχολικό έτος 2004-2005 απασχολούνται σε Προγράμματα Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων στο νομό μας αρκετοί εκπαιδευτικοί διαφόρων ειδικοτήτων. Συγκεκριμένα εργάζονται 22 στη Μουσική, 17 στην Πληροφορική, 42 στα Αγγλικά, 21 στο Χορό, 39 στον Αθλητισμό, 16 στα Εικαστικά και 8 στη Θεατρική Αγωγή. Επίσης στο αντικείμενό του Αθλητισμού απασχολούνται 38 Εκπ/κοί Π.Ε. [11] Φυσικής Αγωγής από τα Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης [ΤΑΔ] της Β/θμιας Εκπ/σης.

Οι θεαματικές ενότητες που θα μας απασχολήσουν στην ημερίδα αυτή είναι οι παρακάτω:

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1. Οργάνωση Λειτουργίας Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου Ωράριο Λειτουργίας - Υπολογισμός Ωρών Διδασκαλίας
2. Φοίτηση Μαθητών
3. Στατιστικά στοιχεία
4. Προσλήψεις Ειδικοτήτων
5. Ανάθεση διδασκαλίας σε Εκπαιδευτικούς ΠΕ70 μέσω προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ.
6. Οικονομικά
7. Συνεργασία με τους Δήμους

Όσον αφορά στην παιδαγωγική αποτίμηση της προσφοράς του ολοήμερου σχολείου, υπεύθυνοι για την ενημέρωση είναι οι Σχολικοί Σύμβουλοι οι οποίοι είναι σε άμεση συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των ολοήμερων τμημάτων. Οι επισημάνσεις από την πλευρά της Διοίκησης, αφορούν στο ωράριο των ολοημέρων τμημάτων στην απασχόληση εκπαιδευτικών ειδικοτήτων, καθώς και στην φοίτηση των μαθητών.

Συνάδελφοι, όσοι παρευρίσκεστε σ’ αυτό το σεμινάριο έχετε άμεση εμπλοκή στη λειτουργία του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου ζείτε τα προβλήματά του, αλλά έχετε παράλληλα και την ευκαιρία να δείτε τους μαθητές του Σχολείου από διαφορετική πλευρά. Μαθητές των Α’,Β’,Γ’ τάξεων συνευρίσκονται, κάτι που δεν συμβαίνει στο ωράριο του Συμβατικού Σχολείου.

Καθένας από εσάς, έχει βγάλει τα συμπεράσματά του, για τον τρόπο λειτουργίας. Είναι βασικό και σκόπιμο όμως πριν αναφερθούμε σε λεπτομέρειες του ωραρίου λειτουργίας, να ξεκινήσουμε από την αφετηρία, με το σκεπτικό που προβάλλεται μέσα από την απόφαση:Φ50/76/121153/Γ1, σύμφωνα με την οποία, η λειτουργία της απογευματινής ζώνης του ολοήμερου σχολείου, κινείται μέσα στις γενικότερες αρχές του εκπαιδευτικού μας συστήματος και στα ισχύοντα αναλυτικά προγράμματα. Διαφοροποιείται όμως από το πρωινό πρόγραμμα σε αρκετά σημεία, τα οποία αφορούν στους επιμέρους στόχους και στις διδακτικές προσεγγίσεις, που αξιοποιεί το ολοήμερο σχολείο.

Συγκεκριμένα το ολοήμερο σχολείο αξιοποιεί τις δυνατότητες, τις οποίες παρέχει ο επιπλέον χρόνος, για να πετύχει δυο βασικούς στόχους του, που είναι: α) η εμπέδωση των γνώσεων και δεξιοτήτων που διδάσκονται οι μαθητές στο πρωινό πρόγραμμα και β) ο εμπλουτισμός του πρωινού προγράμματος, με επιπλέον διδακτικά αντικείμενα.

Η εμπέδωση επιδιώκεται μέσα από την προετοιμασία των εργασιών που ανατέθηκαν στους μαθητές, στα μαθήματα του πρωινού προγράμματος και μέσα από επιπρόσθετες δραστηριότητες, οι οποίες αποβλέπουν να καλύψουν ελλείψεις των μαθητών στην Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Οι δραστηριότητες αυτές, πρέπει να κινούν το ενδιαφέρων των μαθητών και ως προς το περιεχόμενό τους και ως προς την διαδικασία τους. Για να γίνουν τα παραπάνω, ο δάσκαλος του ολοήμερου θα πρέπει να συνεργάζεται καθημερινά με τους δασκάλους των τάξεων, ώστε από κοινού να σχεδιάζονται οι παρεμβάσεις που θα γίνονται και κυρίως όταν αυτές αναφέρονται σε συγκεκριμένους μαθητές που παρουσιάζουν κενά.

Η όλη εκπαιδευτική διαδικασία, όπως γνωρίζετε, πραγματοποιείται μέσα στο ωράριο εργασίας που αρχίζει από τις 12:50΄ για τις μικρές τάξεις και τελειώνει στις 16:00΄ για όλες τις τάξεις. Οι φοιτώντες μαθητές είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν όλο το πρόγραμμα διδασκαλίας του Ολοήμερου Σχολείου.

Εκτός των παρεμβάσεων που γίνονται από τους Εκπαιδευτικούς του Ολοήμερου Σχολείου, η Πολιτεία με την έναρξη του Διδακτικού έτους που διανύουμε έχει κάνει τις δικές της παρεμβάσεις, όπως είναι η ένταξη στη θέση της Πληροφορικής του αντικειμένου (Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση), το οποίο λόγω της ευρύτητας του περιεχομένου του καλύπτει περισσότερες ανάγκες του Προγράμματος. Άλλη σημαντική παρέμβαση είναι η ένταξη στο πρόγραμμα της Γ΄ τάξης της Αγγλικής Γλώσσας, γεγονός που τροποποιεί το πρόγραμμα του ολοήμερου σχολείου. Επίσης παρέμβαση γίνεται στο αντικείμενο προετοιμασίας της Μελέτης.

Μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να συνεξετασθεί, είναι η κτιριακή υποδομή. Το Εκπαιδευτικό αποτέλεσμα (σχολική επιτυχία – αποτυχία) συνδέεται άμεσα με τη σχέση που αναπτύσσει ο μαθητής με το σχολικό χώρο και καθορίζεται από την αντίθεση ανάμεσα στις μορφές και τις δυνατότητες της προβλεπόμενης λειτουργίας του και την πραγματική χρησιμοποίησή του.

Ο τρόπος διάταξης, οργάνωσης και λειτουργίας του χώρου της Σχολικής Αίθουσας, απηχούν τα πρότυπα και τις αξίες και υποδεικνύουν στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς στάσεις και συμπεριφορές. Επειδή σε λίγα από τα Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούν στο Νομό μας υπάρχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, είναι απαραίτητος ο επανασχεδιασμός, η οργάνωση και διαμόρφωση του σχολικού χώρου. Αισθητική και Λειτουργική αναβάθμιση του Σχολικού Περιβάλλοντος, κτιριακές παρεμβάσεις για την εξασφάλιση παραπάνω σχολικών αιθουσών, δημιουργία αιθουσών, δημιουργία αιθουσών μαθητών, αιθουσών εργαστηρίων και κοινοχρήστων χώρων.

Σημαντική παράμετρος είναι και ο εξοπλισμός των σχολικών αιθουσών με τα αναγκαία μέσα και υλικά. Υποστήριξη της διδασκαλίας με τη χρήση Εποπτικών Μέσων, των Νέων Τεχνολογιών και πολλαπλών διδακτικών πηγών. Ενίσχυση της Σχολικής Τάξης με υποστηρικτικό Εκπαιδευτικό Υλικό προσαρμοσμένο στις γνωστικές απαιτήσεις κάθε μαθήματος.

Εκτός των Εκπαιδευτικών ΠΕ70 προσλαμβάνονται Εκπαιδευτικοί ορισμένων Ειδικοτήτων που επιθυμούν να διδάξουν στα παραπάνω αντικείμενα: Αγγλική Γλώσσα, Αθλητισμός, Χορός, Μουσική, Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Πληροφορική. Τα αντικείμενα των Ειδικοτήτων καλύπτονται μετά από τη σύμφωνη γνώμη και του Συλλόγου Γονέων των μαθητών του Σχολείου. Τα συστεγαζόμενα Σχολεία συγκροτούν Ενιαία Τμήματα Ολοημέρου, πράγμα που διευκολύνει την κατά Ομάδες Τάξεων κατανομή των μαθητών σε Ενιαία Τμήματα. Σύμφωνα με την Εγκύκλιο Φ 50/132/90416/Γ1 η οποία έχει αποσταλεί σε όλες τις Σχολικές Μονάδες, καθορίζεται και ο αριθμός των Εκπαιδευτικών ΠΕ70 (Δασκάλων) που είναι απαραίτητος για τα τμήματα των ολοημέρων, εφ’ όσον έχει προσληφθεί και ο απαραίτητος αριθμός εκπαιδευτικών ειδικοτήτων.

Σύμφωνα με τον Οδηγό Οικονομικής Διαχείρισης του Υποέργου με τίτλο «Εφαρμογή Προγράμματος Ολοήμερου Σχολείου», οι δαπάνες που μπορεί να δικαιολογηθούν από το Πρόγραμμα είναι περιοριστικά οι παρακάτω και μετατάσσονται σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία τα έντυπα, η γραφική ύλη και ο μικροεξοπλισμός και στη δεύτερη κατηγορία, τα υλικά άμεσης ανάλωσης. Η διαδικασία της διακίνησης ύλης (αγορές – τιμολόγια – πληρωμές) είναι γνωστή. Εκείνο όμως που πρέπει να επισημανθεί, είναι το γεγονός ότι αυτά τα χρήματα δεν επαρκούν πολλές φορές και αυτό δυσχεραίνει ίσως τις εν γένει αγορές της Σχολικής Μονάδας για τις ανάγκες του Ολοήμερου Σχολείου. Επίσης προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Διευθυντές από τα δικαιολογητικά που αποστέλλουν και δεν εγκρίνονται, επειδή είναι απαραίτητες οι διευκρινιστικές οδηγίες.

Η συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι απαραίτητη, διότι σε αρκετούς Δήμους, γίνεται μετακίνηση μαθητών με λεωφορεία του Δήμου, αλλά και η οικονομική συμβολή του Δήμου είναι αρκετές φορές αναγκαία.

Η συγκεκριμένη παρουσίαση δεν αποτελεί παρά ένα μέρος της συνολικής θεώρησης που αφορά στο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο για να έχουμε την καλύτερη δυνατή εικόνα πρέπει να συνεξετασθεί η Παιδαγωγική προσφορά καθώς και οι κοινωνικές συνθήκες σύμφωνα από τις οποίες λειτουργεί το Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο.