Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ

Οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί ορίζονται από το Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Αγωγής ως ένα από τα μέσα για την επίτευξη του σκοπού της διδασκαλίας του μαθήματος και των γενικών διδακτικών στόχων, οι οποίοι αναφέρονται στο σωματικό(ψυχοκινητικό) ,το συναισθηματικό και το γνωστικό τομέα.

Η μουσικοκινητική αγωγή είναι μια ολοκληρωμένη αγωγή που απευθύνεται στο παιδί θεωρώντας αυτό ως ένα σύνολο σωματικό, πνευματικό, ψυχικό. Επιστρατεύει το σώμα (με την κίνηση και με την όξυνση των αισθήσεων), το πνεύμα (μεταδίδοντας γνώσεις που αφορούν τη μουσική, το λόγο, το χώρο, το χρόνο) και την ψυχή (φέροντας το παιδί σε επαφή με αισθητικές μορφές).

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω δεδομένα γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η μουσικοκινητική αγωγή είναι ένας δρόμος, που οδηγεί στην επίτευξη του σκοπού και των στόχων της διδασκαλίας των παραδοσιακών χορών.

Πώς ακολουθούμε όμως αυτό το δρόμο; Η θεματολογία που περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο Δ’ του αναλυτικού προγράμματος ειδικοτήτων είναι ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για τον εκπαιδευτικό, ώστε να οδηγήσει τους μαθητές σε μία βιωματική και δημιουργική διαδρομή, στην οποία η βασική γλώσσα επικοινωνίας οφείλει να είναι η γλώσσα των παιδιών, το παιχνίδι.

Μουσικοκινητικά παιχνίδια με στόχο την εκμάθηση των βασικών ελληνικών χορευτικών σχημάτων, βηματισμών και λαβών

• Παραδοσιακό παιχνίδι (π.χ. «Γύρω-γύρω όλοι») σε μονό κύκλο και σε διπλό με ίδια και με αντίθετη κατεύθυνση
• Τραγούδι (π.χ. «Το τρένο», «Γιάνγκα») σε απλή ευθεία και αντικριστές ευθείες με κίνηση μπρος και πίσω
• Χορευτικό τραγούδι (π.χ. «Τσινγκολελέτα», «Τα παπάκια») κατά ζεύγη
• Παραδοσιακό παιχνίδι (π.χ."Περνάει η μέλισσα") σε ημικύκλιο που περνά κάτω από μια καμάρα
• Σύγχρονο χορευτικό τραγούδι με συγκεκριμένες ή ελεύθερες κινήσεις (π.χ. «Μακαρένα», «Το Γκούτσι των Μασσάι») ελεύθερα στο χώρο
• Ελεύθερο χορευτικό περπάτημα στο χώρο με υπόκρουση μουσικής και σχηματισμό χορευτικού σχήματος με το σταμάτημα της μουσικής ή με τον ήχο ενός αυτοσχέδιου μουσικού οργάνου σε σημείο προκαθορισμένο (π.χ. γύρω ή πίσω από ένα σχοινί ή από κορύνες, γύρω από τον εκπαιδευτικό, μπροστά από τα παράθυρα,). Στον κύκλο και στην ευθεία ορίζονται ο 1^ος, ο 2^ος, ο τελευταίος και ο προτελευταίος.

Σε όλα τα παραπάνω παιχνίδια μπορεί να ζητηθεί η αλλαγή στον τρόπο εκτέλεσης του βηματισμού ή της χορευτικής κίνησης (π.χ. στις μύτες-στις φτέρνες, βαριά-ανάλαφρα, κουτσά-πηδηχτά, αργά-γρήγορα, λυγισμένα-τεντωμένα πόδια) καθώς και η κίνηση προς διάφορες κατευθύνσεις μέσα στο χώρο (π.χ. ο κύκλος να γίνει σαλίγκαρος, να ανοίξει ή να κλείσει, η ευθεία να κινηθεί μπρος-πίσω ή να αλλάξει μέτωπο, τα ζεύγη να απομακρυνθούν ή να κινηθούν κυκλικά, ατομικές στροφές) με στόχο την εξοικείωση των μαθητών με τους βασικούς ρυθμικούς χορευτικούς βηματισμούς και τις αλλαγές των χορευτικών σχημάτων στο χώρο.

Για την εκμάθηση των βασικών λαβών, για την οποία έχει ήδη γίνει μια προετοιμασία μέσα από την επιλογή των τραγουδιών για τα παραπάνω μουσικοκινητικά παιχνίδια ( το καθένα έχει διαφορετική λαβή), επινοούμε μικρά τραγουδάκια δίνοντας έμφαση στην ονομασία των λαβών και στην τοποθέτηση του αριστερού χεριού πάντα πάνω ή μπροστά από το δεξί( π.χ. Πιανόμαστε σταυρωτά, το αριστερό από μπροστά. ή Τα χέρια πάνε πάνω, το αριστερό μου το φιλάς, το δεξί σου το φιλάω).

Διδασκαλία του παραδοσιακού χορού της Κέρκυρας «Φουρλάνα» :

Ο συγκεκριμένος χορός επιλέχτηκε επειδή είναι άγνωστος στους εκπαιδευτικούς αλλά πολύ ζωντανός και «διασκεδαστικός» και επειδή προσφέρεται για διαθεματική διδασκαλία, καθώς αποδεικνύει την επίδραση των ιστορικών γεγονότων στη διαμόρφωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέσα από το συγκερασμό των αναγεννησιακών – ενετικών μουσικών στοιχείων και της παραδοσιακής κερκυραϊκής μουσικής. Το όνομά του το οφείλει στην πόλη Φίερλι της Ιταλίας. Αποτελείται από δύο μουσικά μέρη. Ο ρυθμός του είναι 2/4. Διάρκεια διδασκαλίας: 2 διδ. ώρες

Εισαγωγή:

• Οι μαθητές ακούν τη μουσική και αυτοσχεδιάζουν
• Διαπιστώνουν την ύπαρξη δύο διαφορετικών μουσικών «θεμάτων»
• Παίζουν κυνηγητό αγόρια-κορίτσια στο πρώτο θέμα και κορίτσια-αγόρια στο δεύτερο
• Χτυπούν παλαμάκια ή κινούν μέρη του σώματός τους κατά μονάς ή κατά ζεύγη στο ρυθμό της μουσικής των δύο διαφορετικών θεμάτων
• Τραγουδούν στο ρυθμό της μουσικής χρησιμοποιώντας μόνο ένα φωνήεν ή μιμούμενοι κάποιο ζώο, διαφορετικό για κάθε μουσικό μέρος ή μόνο με τη λέξη Φούρλα
• Σχεδιάζουν γραμμές πάνω σ’ένα μεγάλο χαρτί σύμφωνα με το ρυθμό , επιλέγοντας δυο χρώματα

Α΄; Μέρος:

• Πηδηματάκια με τα δύο και στη συνέχεια με το αριστερό και το δεξί πόδι εναλλάξ ελεύθερα στο χώρο και σε ευθείες απλές και αντικριστές στο ρυθμό που δίνει ένα τύμπανο
• Κουτσό εναλλάξ με το αριστερό και με το δεξί, με λυγισμένο και με τεντωμένο πόδι, τραγουδώντας κουτσό-κουτσό και στη συνέχεια έ-να, δύ-ο,… μέχρι το πέντε, σε ευθεία
• Μετά το πέντε πατάω-κουτσό (γυρίζω-κουτσό) προς τα αριστερά. Το ίδιο με αλλαγή μετώπου της ευθείας
• Αναπηδήσεις (πατάω-πηδάω ή χοπλντιχοπ) ελεύθερα στο χώρο και κατόπιν κατά ζεύγη αντικριστά, πλάτη με πλάτη και με αλλαγή κατεύθυνσης
• Σύνδεση των παραπάνω δραστηριοτήτων σε μία μέσω μιας ιστοριούλας: .παίζεις με το φίλο σου για πέντε λεπτά (κουτσό-κουτσό), μαλώνεις και δε θέλεις να τον βλέπεις (γυρίζω- κουτσό), πας να φύγεις αλλά το μετανιώνεις (χοπλντιχοπ), γυρίζεις και τα ξαναβρίσκεις μαζί του (γυρίζω-κουτσό)
• Η ιστορία με μουσική

Β΄ Μέρος:

• Εμπέδωση του ρυθμού με αυτοσχέδια μουσικά όργανα ή με απλά υλικά (π.χ. δυο μολύβια) καθώς και με κινήσεις των χεριών κατά ζεύγη πάνω-κάτω και μπρος-πίσω και κινήσεις του κεφαλιού αριστερά-δεξιά
• Τριαράκια (το χοπλντιχοπ ή πατάω-πηδάω-πατάω με πολύ μικρά βήματα) ελεύθερα στο χώρο και με αλλαγή κατεύθυνσης και μετώπου στο άκουσμα της λέξης «τελευταίο»
• Κατά ζεύγη ελεύθερα ή σε ευθεία χωρίς κινήσεις των χεριών και στη συνέχεια με κινήσεις τραγουδώντας έξω-μέσα ή μπρος-πίσω στο ρυθμό της μουσικής και με αλλαγή μετώπου κάθε φορά που υψώνεται ο τόνος της φωνής του εκπαιδευτικού (κάθε τέσσερις φράσεις)
• Τριαράκια το ένα ζευγάρι πίσω από το άλλο με σύνδεση των δύο προηγούμενων δραστηριοτήτων μέσω της συνέχειας της ιστορίας του Α’ Μέρους: το παιχνίδι με το φίλο σου συνεχίζεται, μόνο που μια μαλώνετε και δε θέλεις να τον δεις και μια τα βρίσκετε (μετατροπή του τραγουδιού έξω-μέσα σε φύγε-έλα ή δε μου αρέσεις-μου αρέσεις). Μουσική
• Σύνδεση Α’ και Β’ Μέρους

ΤΕΡΖΗΤΑΝΟΥ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ

Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων

Και Καλλιτεχνικών Αγώνων

Δ/νσης Π.Ε. Αν. Θεσ/νίκης