Οι μαθητές που μελετούν γεωγραφία μπορεί να χρησιμοποιήσουν την πληροφορική για:

• να βελτιώσουν τις δεξιότητες στη γεωγραφική έρευνα,
• να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα γεωγραφικών γνώσεων και πηγών πληροφοριών,
• να εμβαθύνουν στην κατανόηση των περιβαλλοντικών σχέσεων και των σχέσεων του διαστημικού χώρου,
• να δουν διαφορετικές εικόνες ανθρώπων, τόπων και περιβάλλοντος,
• να μελετήσουν την ευρύτερη επίδραση της τεχνολογίας της πληροφορίας στους ανθρώπους, στους χώρους και στο περιβάλλον.

Οι δεξιότητες των μαθητών στη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορικής και της επικοινωνίας θα αναπτυχθούν στο μάθημα της γεωγραφίας χρησιμοποιώντας την πληροφορική για:

Η χρήση ενός επεξεργαστή κειμένου, desktop publishing, πακέτα παρουσίασης και γραφικών βοηθούν στη βελτίωση της ακρίβειας της δουλειάς των μαθητών και ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της έκφρασης των ιδεών τους. Με αυτόν τον τρόπο θα αναπτυχθεί η ικανότητα επικοινωνίας σε πολλά διαφορετικά επίπεδα.

Η χρήση των φύλλων υπολογισμών, των βάσεων δεδομένων και των πακέτων γραφικών βοηθάει τους μαθητές να διαχειριστούν, να μεταφράσουν, να προβλέψουν και να εμφανίσουν πληροφορίες, οι οποίες συλλέγονται μετά από επεξεργασία των παρατηρήσεων φυσικών φαινομένων. Με αυτό τον τρόπο θα αναπτυχθεί η ικανότητα να θέτουν ερωτήσεις, να εξετάζουν υποθέσεις, να αναλύουν και να αξιολογούν πληροφορίες και να ανακαλύπτουν μοντέλα και σχέσεις.

Η χρήση εξοπλισμού καταγραφής δεδομένων υποστηρίζει τους μαθητές στη μέτρηση, συλλογή και εμφάνιση παρατηρήσεων φυσικών φαινομένων, του καιρού και των δορυφορικών δεδομένων. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσονται δεξιότητες που αφορούν στο σχεδιασμό, στην ανάλυση και στη μετάφραση των δεδομένων.

Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν προσομοιώσεις, φύλλα υπολογισμών και λογισμικό μοντελοποίησης για να εξερευνήσουν τις γεωγραφικές σχέσεις.
Με αυτόν τον τρόπο, θα αναπτυχθεί η ικανότητα τους να διαχειρίζονται μεταβλητές, να προβλέπουν και να ελέγχουν υποθέσεις.


Πώς μπορούν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας να βοηθήσουν στο μάθημα των Φυσικών Επιστημών;

Εργαλεία και συσκευές για την καταγραφή δεδομένων, καθώς και ειδικοί αισθητήρες χρησιμοποιούνται συνήθως στο μάθημα των φυσικών επιστημών για τη μέτρηση φυσικών ποσοτήτων σε έρευνες, για την παρακολούθηση των αλλαγών σε ένα δεδομένο περιβάλλον και για τη διαχείριση μεταβλητών στον έλεγχο υποθέσεων. Για παράδειγμα, η χρήση λογισμικού μοντελοποίησης και φύλλων υπολογισμών (spreadsheets) επιτρέπει τον έλεγχο των υποθέσεων και την επίλυση προβλημάτων. Τα φύλλα υπολογισμών και οι βάσεις δεδομένων επιτρέπουν την ανάλυση των δεδομένων και ενθαρρύνουν τους μαθητές να αναζητήσουν μοντέλα και σχέσεις. Η χρήση των αριθμομηχανών διευκολύνει τη μελέτη των φυσικών επιστημών και μαζί με εργαλεία και συσκευές για την καταγραφή δεδομένων, καθώς και με τους φορητούς υπολογιστές αποτελεί ευέλικτη και “φορητή” λύση, καθιστώντας τους μαθητές ικανούς να δουλεύουν έξω από την τάξη τους, όταν αυτό είναι απαραίτητο. Οι επεξεργαστές κειμένου και το λογισμικό desktop publishing μπορούν να χρησιμοποιηθούν (αν και δεν χρησιμοποιούνται πολύ συχνά) σε ατομικές εργασίες ή για παρουσιάσεις.

Σε αυτό το σημείο, αφού σας έχουμε δείξει το εύρος των δυνατών χρήσεων των ΤΠΕ, σας προσκαλούμε να σκεφτείτε για τις πιθανές εφαρμογές τους στην τάξη σας και για το πώς η εισαγωγή τους μπορεί να επιλύσει πραγματικά προβλήματα, στο πλαίσιο της διδασκαλίας των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων.

Ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός δραστηριοτήτων (medium-term planning), επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να προσδιορίσουν δραστηριότητες με τις οποίες θα ασχοληθούν οι μαθητές για αρκετό χρονικό διάστημα, για ένα μήνα ή μισό τρίμηνο. Μπορεί να συνδυαστεί η πληροφορική και με άλλα γνωστικά αντικείμενα. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι πρέπει να προσδιοριστεί αν:

• θα αναπτυχθούν ταυτόχρονα οι γνώσεις για το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και την πληροφορική,
• θα αναπτυχθούν οι γνώσεις για το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και θα ενισχυθούν οι δεξιότητες οι σχετικές με την πληροφορική,
• θα αναπτυχθούν οι γνώσεις για την πληροφορική και θα ενισχυθούν οι δεξιότητες σχετικές με το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.

Σε αυτό το στάδιο είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί ο σκοπός της δραστηριότητας και σε ποιο σημείο θα αναπτυχθούν οι κατάλληλες δεξιότητες.

Ο βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός δραστηριοτήτων (short-term planning) θα προσδιορίσει δυνατότητες με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα για συγκεκριμένα άτομα και ομάδες ατόμων με διαφορετικές ικανότητες.

Σε μερικές περιπτώσεις, ίσως είναι δυνατό παρόμοιες δραστηριότητες να πραγματοποιούνται από αρκετούς μαθητές. Για παράδειγμα, ενώ μερικοί μαθητές κάνουν ένα αρχικό σχέδιο εργασίας μετακινώντας προτάσεις ή παραγράφους κειμένου, κάποιοι άλλοι μπορεί να ελέγχουν και να διορθώνουν την ορθογραφία ή να εισάγουν και να διαγράφουν διάφορες λέξεις.

Είναι σημαντικό για τους εκπαιδευτικούς α) να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα της μαθησιακής διαδικασίας με βάση κριτήρια που καθορίζονται κατά το σχεδιασμό και β) να θέτουν τους στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν από τους μαθητές για να μπορούν να κρίνουν αν είναι ικανοί και έτοιμοι να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο.

Η ανάπτυξη ουσιαστικών/διαχρονικών γνώσεων σχετικών με την πληροφορική δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στην ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Η απόκτηση των δεξιοτήτων, αν και είναι σημαντική, δεν είναι αρκετή από μόνη της για την ανάπτυξη διαχρονικών και βασικών γνώσεων. Οι μαθητές χρειάζονται χρόνο για να αποκτήσουν και να αναπτύξουν δεξιότητες χρησιμοποιώντας τες σε πολλές περιπτώσεις. Πρέπει να είναι ικανοί να σκέφτονται για ενδεχόμενες χρήσεις των ΤΠΕ σε διάφορες καταστάσεις πριν να γίνουν ολοκληρωτικά ικανοί να αποφασίζουν πότε να χρησιμοποιούν και πότε να μη χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ.

Η πρόοδος των γνώσεων στις ΤΠΕ μπορεί να αναπτυχθεί, καθώς οι μαθητές ξεκινούν να επιλέγουν τα εργαλεία που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν, για να ικανοποιηθούν οι ιδιαίτερες ανάγκες τους στα πλαίσια κάποιας δραστηριότητας. Μερικές φορές ένα γνωστό πακέτο λογισμικού ή μερικές από τις δυνατότητές του μπορούν να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες. Σε άλλες περιπτώσεις, ίσως ανακαλύψουν ότι τα εργαλεία που έχουν χρησιμοποιήσει δεν είναι επαρκή. Τότε παρουσιάζεται η ευκαιρία για την εισαγωγή νέων χαρακτηριστικών στα γνωστά προγράμματα λογισμικού ή ενός προγράμματος με περισσότερες δυνατότητες.

Το λογισμικό και η δραστηριότητα θα προσδιορίσουν τις γνώσεις που ο εκπαιδευτικός πρέπει να διδάξει. Η διδασκαλία, πάντως, θα επικεντρωθεί και θα έχει ως κίνητρο την ανάπτυξη των νέων δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τις ανάγκες των μαθητών.

Δεν μπορούμε πάντοτε να υποθέτουμε ότι οι μαθητές μπορούν οι ίδιοι να προσδιορίσουν ότι απαιτείται να χρησιμοποιηθεί κάποιο εναλλακτικό εργαλείο. Η απόκτηση νέων δεξιοτήτων μπορεί συχνά να βελτιώσει την ικανότητα των μαθητών στη χρήση των ΤΠΕ, ενώ οι θετικές παρεμβάσεις από την πλευρά των εκπαιδευτικών μπορεί να αποδειχθούν ανεκτίμητες.

Οι συζητήσεις με τους μαθητές για τη χρήση της πληροφορικής μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αποφασίσουν πότε θα πρέπει να προσφέρουν δραστηριότητες εμπέδωσης ή ανάπτυξης περισσότερων ικανοτήτων στις ΤΠΕ. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξετασθεί ξεχωριστά και όχι να ενσωματωθεί σε δραστηριότητα, όταν οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να συλλογιστούν τις εμπειρίες τους.

Οι ΤΠΕ συνεχώς εξελίσσονται και οι μαθητές αποκτούν νέες δεξιότητες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας δραστηριότητας. Η ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων σε πολλές περιπτώσεις μαζί με συζήτηση και προβληματισμό για την αποτελεσματικότητά τους, οδηγεί στην απόκτηση διαχρονικών και βασικών γνώσεων στις ΤΠΕ.

Η απόκτηση βασικών γνώσεων στις ΤΠΕ χρειάζεται αρκετό χρονικό διάστημα και περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από την απλή απόκτηση δεξιοτήτων. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό οποιαδήποτε αξιολόγηση να λαμβάνει υπόψη:

• την ανάπτυξη δεξιοτήτων στις TΠΕ,
• το περιεχόμενο της δραστηριότητας,
• το σκοπό της δραστηριότητας.

Στις ομαδικές δραστηριότητες είναι δύσκολο να αξιολογηθεί η συμβολή καθενός ξεχωριστά. Η συζήτηση με την ομάδα συνολικά μπορεί να είναι ανεκτίμητη για να επιβεβαιωθεί ότι σκέφτονται σχετικά με τις εμπειρίες τους, καθώς και για να γίνει γνωστός ο ρόλος του κάθε μέλους.

Οι εκπαιδευτικοί θα κρίνουν, θα καθορίσουν και θα σχεδιάσουν το επόμενο βήμα, ώστε οι μαθητές τους:

• να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους,
• να εκτιμήσουν τις δυνατότητες και την αξία των TΠΕ.

Δεν θεωρείται πλέον απαραίτητο να κρατούν λεπτομέρειες για την αξιολόγηση, αν και οι εκπαιδευτικοί ίσως θεωρούν ωφέλιμη την καταγραφή σημαντικών θετικών βημάτων προς την απόκτηση γνώσεων. Οι συντονιστές των TΠΕ (ICT co-ordinators) μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο βοηθώντας τους συναδέλφους τους να αποκτήσουν σαφή εικόνα του τι είναι σημαντικό μέσω ανεπίσημων συζητήσεων.

Η καταγραφή γεγονότων θα είναι χρήσιμη για την ενημέρωση των γονέων και για την αξιολόγηση στο τέλος του σχολικού έτους. Ίσως είναι χρήσιμο για τους μαθητές να αξιολογούν οι ίδιοι την εργασία τους και να παίρνουν αποφάσεις σχετικά με την καταγραφή των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων που έχουν αναλάβει.