ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Αυτό το κεφάλαιο θα σας δώσει ορισμένα στοιχεία που θα σας επιτρέψουν να σκεφτείτε τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να ενθαρρύνετε την on-line συνεργασία των εκπαιδευτικών.
Ιδιαιτέρως θα σας εξηγήσει πώς η πληροφορική μπορεί να σας προσφέρει τα μέσα για:

Χρόνος (μελέτη + δραστηριότητα) = 3 ώρες
Μετά από μια εισαγωγή για τη συνεργατική μάθηση το κεφάλαιο θα αρθρωθεί σε δύο διαφορετικά μέρη:
Μέρος Πρώτο:
Μέρος Δεύτερο: Δραστηριότητες
|
|
Δείτε το πρώτο μέρος, για να πληροφορηθείτε πώς η Επικοινωνία μέσω Υπολογιστή μπορεί να εξυπηρετήσει τη συνεργατική μάθηση. |
Η συνεργασία έχει παραδοσιακά αναγνωριστεί σαν ένα έγκυρο είδος μάθησης, ενώ από την άλλη μερικές φορές θεωρείται η χειρότερη μέθοδος για “αντιγραφή”. Σε ένα παραδοσιακό σχολείο, οι μαθητές υποτίθεται ότι συζητούν, γράφουν και εξηγούν τις απόψεις τους, κυρίως στους δασκάλους τους που είναι οι μοναδικοί ακροατές και αξιολογητές της δουλειάς τους και των σχέσεών τους. Η συνεργασία ανάμεσα στους μαθητές δεν αναγνωρίζεται ως αυτόνομη μαθησιακή διαδικασία. Για την ακρίβεια, όταν ένα μαθητής βοηθά άλλους μαθητές με τη δουλειά που έχει κάνει στο σπίτι του, αυτό πολύ συχνά θεωρείται από τον εκπαιδευτικό και από άλλους μαθητές ως "κλοπή/αντιγραφή".
Αλλά τα πράγματα αλλάζουν τελευταία. Τα σχολεία όχι μόνο αρχίζουν να θεωρούν την κοινωνικοποίηση και κατ’ επέκταση τη συνεργασία ως έναν από τους κύριους στόχους της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά επίσης η χρήση των υπολογιστών στην εκπαίδευση έδειξε τα πλεονεκτήματα της ομαδικής δουλειάς. Πραγματικά οι συνεργατικές δραστηριότητες μέσω υπολογιστών θεωρούνται ως ένας από τους καλύτερους τρόπους για την ανάπτυξη στρατηγικών μάθησης. Το νέο λογισμικό και τα πρόσφατα προγράμματα υπολογιστών θεωρούν τη μεταγνωστική, τη γνωστική και την κοινωνική στρατηγική ως τις πιο σημαντικές στρατηγικές για τη μάθηση. Οι μεταγνωστικές στρατηγικές έχουν ως στόχο τον οργανωμένο σχεδιασμό των στρατηγικών αυτοπαρακολούθηση (παραγωγή / οπτική / στρατηγική / διπλός έλεγχος), αυτοαξιολόγηση (απόδοση / ικανότητα / χρήση της στρατηγικής). Οι γνωστικές στρατηγικές περιλαμβάνουν την ανακάλυψη πηγών, σημειώσεις, ομαδοποίηση, περίληψη, αφαιρετική εξαγωγή συμπερασμάτων/επαγωγή, αντικατάσταση, μετάφραση, μεταφορά, συνεπαγωγή. Οι κοινωνικές στρατηγικές έχουν ως επακόλουθα ανάμεσα σε άλλα, τη συνεργασία και την αναζήτηση διευκρινίσεων.
Σύμφωνα με έρευνες που αφορούσαν στις δραστηριότητες της τάξης που βασίζονται σε υπολογιστές, η διαδικασία απόκτησης νέας γνώσης μέσω της μοντελοποίησης και της ανταλλαγής πληροφοριών συμβάλλει στη βελτίωση της απόδοσης των μαθητών. Ο Roy Rada και οι συνάδελφοι του συμπέραναν ότι “η ομαδοποίηση δε μειώνει, αλλά συχνά βελτιώνει τα επιτεύγματα και τις συμπεριφορές, όταν μαθαίνουν από τους υπολογιστές. Η εκμάθηση σε μικρές ομάδες είναι συχνά πιο αποτελεσματική από την ατομική εκμάθηση σε παραδοσιακά περιβάλλοντα, αλλά και σε περιβάλλοντα υπολογιστών” (Rada et al. 1993). Οι ίδιες ιδέες παρουσιάζονται από τον Watabe (Watabe et al. 1995) σε ό,τι αφορά στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων που βασίζονται σε υπολογιστές.
Τα άτομα που συνεργάζονται με αποτελεσματικό τρόπο πρέπει να παροτρυνθούν να μάθουν πώς να συμπεριφέρονται σε ένα εντελώς καινούργιο περιβάλλον μάθησης. Πρέπει να μάθουν πώς να επικοινωνούν μεταξύ τους, να ζητούν και να δίνουν βοήθεια, να συνεννοούνται με τα άλλα μέλη της ομάδας για να πετύχουν την καλύτερη εμπέδωση της μάθησης, αφού έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει μια προφανής σχέση μεταξύ συγκεκριμένων προφορικών, κοινωνικών και διαπροσωπικών επαφών από τη μια μεριά και καλύτερης απόδοσης από την άλλη. Ο Robbert Lonning αναφέρει ότι: “όταν οι μαθητές μοιράζονται τις ιδέες τους ενθαρρύνονται να τις εξηγούν στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, υποχρεώνονται να βλέπουν από μια διαφορετική οπτική γωνία και να επανα-αξιολογούν τις ιδέες τους” (Lonning, 1993).
Όπως έχει σημειωθεί από τον ίδιο συγγραφέα σε άλλα σχετικά κείμενα, μερικοί από τους κανόνες της συνεργατικής μάθησης, που θα πρέπει να ακολουθηθούν εξ αρχής είναι:
Ο Lonning επίσης αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του προγράμματος του, δόθηκαν στους μαθητές οδηγίες για προσωπικές δεξιότητες και δεξιότητες μικρών ομάδων που αποτελούνταν από δραστηριότητες ειδικά σχεδιασμένες για να ενθαρρύνουν τους μαθητές:
Οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα έχουν συνήθως αναπτυχθεί σε μικρές ομάδες ή ζευγάρια μαθητών όσον αφορά το εκπαιδευτικό περιεχόμενο, γιατί η συνεργασία φαίνεται να είναι ένας τρόπος που βοηθάει τους μαθητές να μάθουν. Ακόμα και στα ζευγάρια ενός μαθητή/ ενός δασκάλου ο στόχος είναι να παρατηρηθεί η ικανότητα εργασίας της ομάδας με διαφορετικές δεξιότητες και γνώσεις.
Αν και στη σημερινή εποχή με τα νέα εκπαιδευτικά σενάρια οι εκπαιδευτικοί έχουν ενημερωθεί για την αναγκαιότητα της συνεργασίας, μοιράζοντας ιδέες, γνώση και στρατηγικές, οι τεχνολογίες που είναι διαθέσιμες στα πιλοτικά προγράμματα του TRENDS θα κάνουν τη συνεργασία μια πραγματική ανάγκη. Όπως έχει αναφερθεί από τους Kelog και Viehland (1995), όσον αφορά στο Internet, “Το Internet επιτυγχάνει την προσωπική επικοινωνία με τρόπους, οι οποίοι ήταν αδιανόητο να φανταστούμε ή να αναμένουμε παλιότερα με τη χρήση μη δικτυακών τεχνολογιών και εφαρμογών”.
Όσον αφορά στην πληροφορική οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μάθουν καινούργια πράγματα, αλλά, αν τα σενάρια συνεργατικής μάθησης πρόκειται να υιοθετηθούν, τότε πρέπει αρχικά να μάθουν πώς να συνεργάζονται και να μοιράζονται τις ιδέες τους με άλλους.
Τα σενάρια συνεργατικής μάθησης επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να ανακαλύψουν νέους συνεργάτες με τους οποίους να έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα και στόχους και πέρα από τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς να μπορούν να αναπτύσσουν κοινά προγράμματα. Κάτι τέτοιο φέρνει πιο κοντά ανθρώπους με διαφορετικές γλώσσες και πολιτισμούς, διευκολύνοντας το διάλογο και βοηθώντας να ξεπεραστούν τα πολιτισμικά όρια.
Σε ένα σενάριο συνεργατικής μάθησης, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενταχθούν σε διάφορες δραστηριότητες ανάμεσα στις οποίες μπορούμε να αναφέρουμε:
Όπως αναφέρει ο Berge, στις ομάδες συζητήσεων για ανταλλαγή πληροφοριών “τα μέλη ανταλλάσσουν πληροφορίες και δεδομένα, κάνουν ερωτήσεις, ανταλλάσσουν σκέψεις και ιδέες. Το αποτέλεσμα, είναι η αύξηση της κατανόησης και η οικοδόμηση εννοιών που έχουν συζητηθεί” (Berge et al, 1995).
Αφού δεν είναι δυνατόν να παρουσιάσουμε με λεπτομέρειες όλα τα πλεονεκτήματα και τις δυνατές δραστηριότητες, οι οποίες μπορεί να επιτευχθούν μέσω on-line προγραμμάτων, αυτό το μέρος έχει ως στόχο να σας προσφέρει μερικά παραδείγματα. Αυτό με την προοπτική να σας δώσουμε μερικές χρήσιμες πληροφορίες για να εργαστείτε.
Θεωρούμε αυτονόητο ότι το ενδιαφέρον, το κίνητρο και οι πραγματικές ανάγκες είναι οι κύριοι λόγοι για να ξεκινήσει ένα επιτυχημένο πρόγραμμα.
![]() |
Παράδειγμα 1 |
Τίτλος: Απείθαρχοι/ανήσυχοι μαθητές: απαντήσεις στο πρόβλημα.
Σκοπός του Προγράμματος: Για να βρείτε απαντήσεις στο ερώτημα για το πώς να αντιμετωπίσετε απείθαρχους/ανήσυχους μαθητές μέσα στο σχολείο.
Στόχος: Εκπαιδευτικοί από διαφορετικά μέρη να μπορούν να δουλεύουν μαζί.
Περιγραφή του προγράμματος:
![]() |
Παράδειγμα 2 |
Τίτλος: To γράψιμο είναι ευχαρίστηση
Σκοπός του Προγράμματος: Για να παρατηρήσετε και να σκεφτείτε πώς γράφουν οι μαθητές, όταν δουλεύουν σε συνεργατικές δραστηριότητες σε ζευγάρια, προκειμένου να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους στο γράψιμο.
Στόχος: Εκπαιδευτικοί της γλώσσας και μαθητές.
Περιγραφή του προγράμματος:
Σημείωση: Επειδή το γράψιμο είναι μια επαναληπτική διαδικασία με συχνή αναδιοργάνωση του κειμένου, η ομάδα των εκπαιδευτικών που εργάζονται στο πρόγραμμα πρέπει να αναλύσει την εργασία των μαθητών κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της. Κάτι τέτοιο απαιτεί τη χρήση on-line τεχνολογιών, οι οποίες δίνουν στους εκπαιδευτικούς την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τη διαδικασία συγγραφής των μαθητών ή την καταγραφή σε μια video-κασέτα. Οι μαθητές που συνεργάζονται μπορεί να βρίσκονται φυσικά στο ίδιο σχολείο και να δουλεύουν με τον ίδιο εξοπλισμό ή σε διαφορετικά μέρη και να μοιράζονται το ίδιο εργαλείο συγγραφής.
![]() |
Παράδειγμα 3 |
Τίτλος: Δημιουργία μιας εφαρμογής πολυμέσων για τη "Μόλυνση των υδάτων στην Ευρώπη".
Σκοπός του Προγράμματος: Η συλλογή πληροφοριών για τη μόλυνση των υδάτων στην Ευρώπη και η συζήτηση των συνεπειών της. Η δημιουργία ενός εργαλείου πολυμέσων σχετικά με το θέμα, το οποίο θα διανεμηθεί μέσω Web ή μιας σελίδας στο Internet με σκοπό την ευρύτερη ενημέρωση για το πρόβλημα.
Στόχος: Εκπαιδευτικοί και μαθητές.
Περιγραφή του προγράμματος:
Σκεφτείτε τις προσωπικές σας εμπειρίες ως εκπαιδευτικός και σημειώστε: