Αναγκαιότητα :

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι διάφορες μορφές καρκίνου και γενικότερα τα χρόνια νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου καθώς και στην Ελλάδα. Η έναρξη αλλά και η ταχύτητα ανάπτυξης αυτών των νοσημάτων συναρτάται με την παρουσία συγκεκριμένων κοινωνικο-οικονομικών και κληρονομικών παραγόντων αλλά και με την ύπαρξη ορισμένων καθημερινών συνηθειών όπως το κάπνισμα, τα επίπεδα σωματικής άσκησης και οι διαιτολογικές συνήθειες. Πλήθος ερευνών έχει καταδείξει ότι ο μαθητικός πληθυσμός και γενικότερα ο χώρος του σχολείου, αποτελούν πρόσφορο έδαφος για παρεμβάσεις που στοχεύουν στη διαμόρφωση κατάλληλων καθημερινών συνηθειών με απώτερο σκοπό την πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων κατά την ενηλικίωση. Παρά τις διαπιστώσεις αυτές, τα θετικά αποτελέσματα προγραμμάτων τοπικής κλίμακας και την αναγνώριση της αναγκαιότητας αυτών των προγραμμάτων ακόμα δεν έχει υιοθετηθεί μια εθνική πολιτική στο συγκεκριμένο θέμα.

Στόχοι:

Πρώτος στόχος του  προγράμματος είναι η αξιοποίηση της εμπειρίας του κύριου φορέα στη διαμόρφωση νέου ακόμα καλύτερου εκπαιδευτικού υλικού εμπλουτισμένου με την εμπειρία και τη γνώση των συνεργαζόμενων φορέων σε θέματα σχετικά με τα ναρκωτικά, και στον σχεδιασμό προγράμματος Αγωγής Υγείας που να μπορεί να επιφέρει τα μεγαλύτερα δυνατά αποτελέσματα με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Δεύτερος στόχος είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του στη βελτίωση δεικτών υγείας (βιοχημικές και αιματολογικές παράμετροι, ανθρωπομετρικά δεδομένα και επίπεδα φυσικής κατάστασης) αλλά και καθημερινών συμπεριφορών που προάγουν μακροπρόθεσμα την υγεία και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων.

Τρίτος και σημαντικότερος στόχος είναι η παράδοση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μιας ολοκληρωμένης πρότασης για την εφαρμογή και υιοθέτηση της Αγωγής Υγείας στο αναλυτικό πρόγραμμα της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης.

Εφαρμογή:

Τα  σχολεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ως  ομάδα παρέμβασης είναι τα παρακάτω: Δημοτικό Προφήτη Ηλία, Δημοτικό Περάματος, 19^ο Δημοτικό Ηρακλείου, 6^ο Δημοτικό Αγ. Τίτου, 1^ο Δημοτικό Ρεθύμνου, Γυμνάσιο Πρ. Ηλία, Γυμνάσιο Περάματος, 7^ο Γυμνάσιο Ηρακλείου (Οι μαθητές του 7ου γυμνασίου πήγαν στο 13ο και στο 1ο ενιαίο λύκειο Ηρακλείου, όπου και εφαρμόστηκε το πρόγραμμα), 11^ο Γυμνάσιο Τάλος, Γυμνάσιο Νεάπολης. Οι διευθυντές και οι καθηγητές που ασχολήθηκαν με το πρόγραμμα ήταν οι : Διευθυντές: Αντωνάκης Μανώλης, Σαρρής Μανώλης, Νταλιαδάκης Στέλλιος, Δουνδουλάκη Μαρία, Ανδρουλιδάκης Στυλιανός, Καναβάκης Μανώλης, κα Κυριακάκη, Φούσκης Μανώλης. Καθηγητές: Γιγουρτάκη Μαρία, Κορασοειδής Κώστας, Λουλάκης Ευάγγελος, Παπανδρουλιδάκη Αριστέα, Λαγουδιανάκης Κων/νος, Δομτζίδης Απόστολος, Καπέλλου Καλλιόπη, Γκούμα Παναγιώτα, Παπαδάκη Μαρία, Παγώνη Παγώνα, Κουρή Ελένη, Βαρδουλάκη Μαρία, Καστρινογιάννη Λύδια, Ρέτσιος Βασίλης.

Στην ομάδα ελέγχου συμμετείχαν τα παρακάτω σχολεία : 2o Δημ. Αγίου Νικολάου, 8o Δημ. Ηρακλείου, 1^Ο Δημ. Αρκαλοχωρίου, Δημ. Αγίας Βαρβάρας, 2^ο Γυμν.Αγίου Νικολάου, 1^ο Γυμν. Ρεθύμνου, Γυμν. Αρκαλοχωρίου, Γυμν. Αγ. Βαρβάρας

Οι μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ήταν συνολικά 797.

Αποτελέσματα :

Από την μελέτη του πληθυσμού Α'/βάθμιας & Β'/βάθμιας εκπαίδευσης σχολείων της Κρήτης διαπιστώνεται ότι  στο βραχύ διάστημα των ετών 1998 με 2000 με την παρεμβατική εκπαιδευτική εφαρμογή, τα αποτελέσματα από την αρχική εξέταση στην επανεξέταση δε διαφοροποιούνται, τουλάχιστον συστηματικά, στις ομάδες των παιδιών  Παρέμβασης & Ελέγχου. Στα σωματομετρικά μεγέθη, ο ΔΜΣ του 25%  των παιδιών ηλικίας 14 έως 17 ετών  βρίσκεται μέχρι το ανώτερο φυσιολογικό όριο θρέψης των ενηλίκων  (Φυσιολογικά Όρια Ενηλίκων ΔΜΣ : 20-25). Ο δείκτης κεντρικής παχυσαρκίας "Περίμετρος μέση προς λεκάνη" στα κορίτσια αυξάνεται μετά την ηλικία των 16 με 17 ετών με αντίστοιχη μείωση στην ίδια ηλικία στα αγόρια. Το 25% των παιδιών έχουν επίπεδα Ολικής Χοληστερόλης άνω των 180 mg/dl, ενώ μειώνεται η HDL Χοληστερόλη μετά τα 15 έτη ηλικίας. Ο αθηρωματικός δείκτης Ολική Χοληστερόλη/ HDL-C αυξάνεται στα αγόρια μετά τα 16 με 17 έτη ηλικίας.

Σε ερωτήσεις που αφορούσαν σε "συνήθειες και γνώσεις υγείας", διαπιστώνεται  σε όλα τα παιδιά μείωση έως και εξάλειψη του ποσοστού των παιδιών που θεωρούν τη διατροφή τους "πολύ υγιεινή". Αντιστοίχως, η ομάδα παρέμβασης παρουσιάζει αύξηση του "μεγάλου βαθμού προσοχής" που δίνει στην κατανάλωση φρούτων αντί γλυκών σε ενδιάμεσα γεύματα σε σχέση με την  ομάδα ελέγχου, η οποία παρουσιάζει μείωση. Η δοκιμή τσιγάρου για "μία φορά" δηλώνεται από παιδιά της Ε' Δημοτικού στις ομάδες παρέμβασης και ελέγχου σε 9.0% και 17.5% αντίστοιχα, ενώ στη Α' Λυκείου 45.6% και 52.3%. Κάπνισμα σε "σταθερή εβδομαδιαία βάση" απαντά καταφατικά το 28.1% των μαθητών της Γ' Γυμνασίου ενώ στην Α' Λυκείου από τα ίδια παιδιά μόλις το 3.5%, καθιστώντας φανερή τη μεταβολή των απαντήσεών τους όχι τόσο εξ αιτίας της παρεμβατικής εκπαίδευσης, αλλά κυρίως της απόκρυψης συνηθειών τους απέναντι στο κάπνισμα. Σημειώνεται ότι στην ομάδα ελέγχου το αντίστοιχο ποσοστό μονίμων καπνιστών είναι σταθερό 4.7%.

Παραδοτέο υλικό :

Παραδοτέα:

-Ένα βιβλίο οδηγό για τους εκπαιδευτικούς της 5ης τάξης δημοτικού

-Ένα βιβλίο εργασίας μαθητή 5ης τάξης δημοτικού (ένα για κάθε μαθητή) 

-Ένα βιβλίο οδηγό για τους εκπαιδευτικούς της 3ης τάξης γυμνασίου

-Ένα βιβλίο εργασίας μαθητή 3ης τάξης γυμνασίου (ένα για κάθε μαθητή)

-Τέσσερα ενημερωτικά έντυπα για εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές γυμνασίου.

Η θεματολογία του εκπαιδευτικού υλικού και για τις τρεις τάξεις, θα αφορά διαιτολογικές συνήθειες, επίπεδα σωματικής άσκησης και φυσικής κατάστασης, τοξικές ουσίες (οινοπνευματώδη-κάπνισμα-ναρκωτικά), διαφήμιση και εκπαίδευση καταναλωτή.

Εξοπλισμός σχολείων:

Τα σχολεία δεν εξοπλίστηκαν εφόσον παρέχονταν όλα από τον τομέα κοινωνικής ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.