Αναγκαιότητα και περιγραφή της δράσης

Ο χώρος της Ειδικής Αγωγής είναι ένας δυναμικός χώρος εκπαίδευσης, ο οποίος έχει κάνει σημαντικά βήματα ανάπτυξης και προόδου και δραστηριοποιείται σήμερα σε πολλούς τομείς. Περιλαμβάνει πολλά και διαφορετικά είδη σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α), οι οποίες παρέχουν διαφόρων τύπων υπηρεσίες σε μεγάλο αριθμό μαθητών ποικίλων κατηγοριών ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, καθώς επίσης και εντελώς νέες δομές όπως τα Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.). Σε αυτές τις μονάδες απασχολούνται εκπαιδευτικοί και ειδικό επιστημονικό προσωπικό πολλαπλών ειδικοτήτων. Επίσης στο χώρο της Ειδικής Αγωγής δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός αναπηρικών και άλλων φορέων πρόνοιας, οι οποίοι αναπτύσσουν πρωτοβουλίες σε διάφορες περιοχές. Όλοι οι παραπάνω φορείς και υπηρεσίες λειτουργούν σε ένα σύνθετο νομικό πλαίσιο, το οποίο τροποποιείται συχνά και δεν είναι δυστυχώς γνωστό σε όλους όσοι εμπλέκονται στην ειδική αγωγή.

Η συνολική εικόνα του χώρου της Ειδικής Αγωγής στη σημερινή της μορφή δεν είναι πλήρως καταγεγραμμένη από τη Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής, το ΥΠ.Ε.Π.Θ και τα άλλα υπουργεία που εμπλέκονται σε αυτήν (Υπουργείο Υγείας & Πρόνοιας, Υπουργείο Εργασίας κ.ά.). Άμεση συνέπεια της έλλειψης στοιχείων είναι η εμφάνιση σημαντικών δυσκολιών στην παρακολούθηση και τον προγραμματισμό για την Ειδική Αγωγή, στην αξιολόγηση των δράσεων που υλοποιούνται σε αυτό το χώρο, στην αξιοποίηση των ερευνητικών πορισμάτων που την αφορούν, και κυρίως στην εξυπηρέτηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων.

Επίσης, πολλά ερωτήματα αναδεικνύονται από την καθημερινή εμπειρία, χωρίς όμως να συνοδεύονται από τεκμηριωμένα στοιχεία λόγω έλλειψης συγκεντρωτικών δεδομένων του χώρου της Ειδικής Αγωγής, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η επίσημη αναγνώριση και επίλυσή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Ορισμένα από αυτά είναι:

(α) Σημαντική ανισοκατανομή δομών και υπηρεσιών σε περιφέρειες και νομούς. Λόγω της έλλειψης ενημέρωσης των δεδομένων που αφορά στον ακριβή πληθυσμό που εξυπηρετεί η Ειδική Αγωγή ανά νομό και γεωγραφική περιφέρεια, υπάρχει η αίσθηση ότι οι δομές Ειδικής Αγωγής δεν ιδρύονται ορθολογικά βάσει αριθμητικών δεδομένων, αλλά κατόπιν αυθαίρετου σχεδιασμού και πολιτικών πρωτοβουλιών. Χαρακτηριστική είναι η πλήρης έλλειψη δομών και υπηρεσιών σε ορισμένους νομούς.

(β) Ανεπαρκής στέγαση των Σ.Μ.Ε.Α. Ειδικότερα η συστέγαση των ΣΜΕΑ με σχολεία γενικής αγωγής που συμβάλλει στην ένταξη των μαθητών στην ευρύτερη σχολική κοινότητα δε γίνεται με τους όρους που θα έπρεπε. Ιδιαίτερα για τα τμήματα ένταξης, με βάση την κοινή εμπειρία, συχνά «φιλοξενούνται» σε αποθήκες, γραφεία ή άλλους βοηθητικούς χώρους των σχολείων γενικής αγωγής, οι οποίοι έχουν μικρότερες διαστάσεις από τις υπόλοιπες αίθουσες του σχολείου, ανεπαρκή φωτισμό και γενικά δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που τους αναλογούν.

(γ) Απόκλιση της προβλεπόμενης λειτουργίας των Σ.Μ.Ε.Α. Εκπαιδευτικοί και γονείς έχουν συχνά στοιχεία ότι σε μεγάλο αριθμό Σ.Μ.Ε.Α και ιδιαίτερα στα τμήματα ένταξης προσφέρονται υπηρεσίες σε μαθητές που δεν προβλέπονται από το νόμο λόγω έλλειψης άλλων υποστηρικτικών δομών (π.χ. στήριξη στα ελληνικά σε αλλοδαπούς μαθητές, λόγω μη λειτουργίας τμήματος υποδοχής).

(δ) Μη καθορισμένη παροχή υπηρεσιών σε πολλά Σ.Μ.Ε.Α. Παρατηρείται καθημερινά σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής του ίδιου είδους να προσφέρονται διαφορετικές υπηρεσίες στους μαθητές. Πιθανά, αυτό να προκύπτει από τη διαφορετική σύνθεση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε επίπεδο ειδικοτήτων, αλλά και σπουδών.

(ζ) Έλλειψη στοιχείων για την εμπειρία, τις σπουδές των εκπαιδευτικών και εργαζομένων των Σ.Μ.Ε.Α. με αποτέλεσμα τη δυσκολία σχεδιασμού της επιμόρφωσής τους.

(η) Έλλειψη στοιχείων για τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιεί κάθε Σ.Μ.Ε.Α. σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, ώστε να δυσχεραίνεται ο συντονισμός τους και η ανταλλαγή στοιχείων μεταξύ τους.

 Επίσης, τα άτομα και οι οικογένειες που εξυπηρετούνται από την Ειδική Αγωγή συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ενημέρωση και χρήση των νόμων που τους αφορούν. Ο αποσπασματικός χαρακτήρας των νομοθετημάτων, οι τροποποιήσεις και αλληλοεπικαλύψεις εγκυκλίων, υπουργικών αποφάσεων, προεδρικών διαταγμάτων και νόμων καθιστά πολύπλοκη την πρόσβαση σε αυτά και δυσχεραίνει τη χρήση όσων προβλέπουν από αυτούς που εξυπηρετούν.

 Με βάση τα παραπάνω, η λεπτομερής χαρτογράφηση της σημερινής κατάστασης στην Ειδική Αγωγή κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να τεθούν οι βάσεις για τη συνολική παρακολούθηση της ειδικής αγωγής, τις αναγκαίες αλλαγές και τον αποτελεσματικό μελλοντικό προγραμματισμό για την αναβάθμιση της ποιότητας των παροχών της. Η σαφής περιγραφή του πληθυσμού των μαθητών που εξυπηρετείται σήμερα, των υπηρεσιών που παρέχονται και των εργαζόμενων στην ειδική αγωγή και των εργαζόμενων στην ειδική αγωγή αποτελεί την καλύτερη και απαραίτητη βάση για το μελλοντικό σχεδιασμό και ορθολογική ανάπτυξη της ειδικής αγωγής στη χώρα μας.

 Επιπρόσθετα, η έκδοση των αποτελεσμάτων της χαρτογράφησης της Ειδικής Αγωγής και η αξιοποίησή τους από τις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων, επιτρέπει την εύκολη διαχείριση και ενημέρωση των δεδομένων ανάλογα με τις συγκεκριμένες απαιτήσεις κάθε φορά, καθώς επίσης και την άμεση πρόσβαση κάθε ενδιαφερόμενου στις πληροφορίες. Για παράδειγμα, το έργο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο της ήδη υπάρχουσας Τράπεζας Πληροφοριών Ειδικής Αγωγής και των ιστοσελίδων του Υπουργείου Παιδείας. Η δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοιου είδους πληροφορίες από όλους, εξασφαλίζει την ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση στην πληροφορία καθώς επίσης και ίσα δικαιώματα και πρόσβαση στην εκπαίδευση και στις παρεχόμενες υπηρεσίες ειδικής αγωγής.

1.1 Στόχος

Ο στόχος της δράσης της χαρτογράφησης του χώρου της ειδικής αγωγής ήταν η παρουσίαση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης εικόνας για την παρεχόμενη ειδική αγωγή σήμερα στην Ελλάδα. Ειδικότερα, η χαρτογράφηση της ειδικής αγωγής είχε ως σκοπό την πλήρη καταγραφή:

Α) του πληθυσμού που εξυπηρετεί η ειδική αγωγή

Β) των δομών της ειδικής αγωγής και των χαρακτηριστικών τους

Γ) των εκπαιδευτικών και των υπόλοιπων εργαζόμενων στην ειδική αγωγή και των χαρακτηριστικών τους

Δ) πληροφοριών για τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή και

Ε) πληροφοριών για την ισχύουσα σχετική νομοθεσία.

Για την υλοποίηση της δράσης, το έργο επιμερίσθηκε στις παρακάτω δραστηριότητες (όπως είχε προβλεφθεί και περιγραφεί στο φυσικό αντικείμενο του έργου).

Μεθοδολογία υλοποίησης της δράσης

2.1. Οργάνωση συλλογής δεδομένων

Για τη συλλογή των δεδομένων που αφορά στην καταγραφή του πληθυσμού που εξυπηρετεί η ειδική αγωγή, στις δομές ειδικής αγωγής και στους εκπαιδευτικούς και υπόλοιπους εργαζόμενους στην ειδική αγωγή, αναπτύχθηκαν πρωτόκολλα συλλογής πληροφοριών (ερωτηματολόγια) τα οποία δοκιμάσθηκαν πιλοτικά την άνοιξη 2003 και πήραν την τελική τους μορφή. Σύμφωνα με αυτή την τελική μορφή, οι μεταβλητές που εντάχθηκαν σε κάθε ομάδα αναλύονται ως εξής:

 Α) μεταβλητές που αφορούν στον πληθυσμό που εξυπηρετεί η ειδική αγωγή

* αριθμός μαθητών που εξυπηρετούνται ανά δομή, ειδική κατηγορία αναγκών και γεωγραφική περιφέρεια

* αριθμός μαθητών ανά φύλο

* αριθμός μαθητών ανά ηλικία

* αριθμός οικότροφων μαθητών

* ύπαρξη διάγνωσης για τους μαθητές και φορέας της υπάρχουσας διάγνωσης

* αριθμός μαθητών με άλλη μητρική γλώσσα

* στοιχεία της εκπαιδευτικής μονάδας

* είδος εκπαιδευτικής μονάδας

* διαθέσιμοι χώροι για τη λειτουργία της εκπαιδευτικής μονάδας

* συνθήκες στέγασης της εκπαιδευτικής μονάδας

* παρεχόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα

* παρεχόμενες υπηρεσίες στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μονάδας

* αριθμός εκπαιδευτικού προσωπικού ανά κλάδο, φύλο και σχέση εργασίας

* εκπαιδευτική προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών στις δομές ειδικής αγωγής

* αριθμός ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού κατά ειδικότητα

* προϋπηρεσία του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού

* μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών και του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού

* λοιπό προσωπικό που εργάζεται στις δομές της ειδικής αγωγής

Για τη συλλογή των δεδομένων που αφορούν στους φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ειδικής αγωγής, συλλέχθηκαν και συντέθηκαν πληροφορίες από παλαιότερες εκδόσεις του ΥΠΕΠΘ καθώς επίσης και του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, οι οποίες ελέγχθηκαν δειγματοληπτικά για την πιστότητά τους. Οι πληροφορίες αφορούν στα στοιχεία επικοινωνίας φορέων, υπηρεσιών, συλλόγων και σωματείων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ειδικής αγωγής.

Για τη συλλογή των δεδομένων σχετικά με την ισχύουσα νομοθεσία για την ειδική αγωγή, αποφασίσθηκε να υπάρξει συνεργασία με αρμόδιους από τη διοίκηση του ΥΠΕΠΘ οι οποίοι είχαν την άμεση πρόσβαση και γνώση της νομοθεσίας, αυτή να κωδικοποιηθεί και στη συνέχεια να συγκεντρωθεί σε έναν τόμο.

 Η συλλογή των δεδομένων άρχισε το καλοκαίρι 2003 και ολοκληρώθηκε το χειμώνα 2004. Η συλλογή των ερωτηματολογίων έγινε με ταχυδρομική αποστολή σε κάθε μία από τις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και συνοδευόταν από επιστολή της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΑΝ. Στη συνέχεια υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία με δείγμα από τις σχολικές μονάδες ώστε να ελεγχθεί η κατανόηση και η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της συλλογής των ερωτηματολογίων, επειδή υπήρξε μεγάλη έλλειψη απαντήσεων ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία για υπενθύμιση και σε ορισμένες περιπτώσεις τηλεφωνική συμπλήρωση του ερωτηματολογίου.

Η συλλογή των πληροφοριών για τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή έγινε σε δύο στάδια: στο πρώτο, κατά το διάστημα Μαρτίου-Ιουνίου 2003, έγινε τηλεφωνική επικοινωνία με το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, τη Διεύθυνση Εδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και πολλές Νομαρχιακές Επιτροπές Υγείας και Πρόνοιας καθώς και Συλλόγους από το χώρο της αναπηρίας. Στο δεύτερο, στάδιο, στο διάστημα μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου 2003, πραγματοποιήθηκε συμπληρωματική επικοινωνία με επιμέρους φορείς για την προσθήκη νέων πληροφοριών. Δυστυχώς οι επικοινωνίες ήταν δύσκολες, διότι με βάση τις απαντήσεις των υπευθύνων «δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά τέτοια στοιχεία». Έτσι, προχωρήσαμε σε συλλογή με βάση τις υπάρχουσες παλαιότερες εκδόσεις και κυρίως την έκδοση : Μαδιανός, Μ., Στεφανής, Κ. (1997). «Ο Οδηγός Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Υποστήριξης στην Ελλάδα». Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, Μονάδα Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Ψυχιατρικών Υπηρεσιών.

Στη συνέχεια, οι πληροφορίες διασταυρώθηκαν, ελέγχθηκαν, ενοποιήθηκαν και καταχωρήθηκαν ως προς τη γεωγραφική κατανομή και ως προς τον τύπο των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Για τη συλλογή της νομοθεσίας, η συνεργασία με την υπεύθυνη υπηρεσία στο ΥΠΕΠΘ ήταν εύκολη και αποδοτική. Έτσι, συγκεντρώθηκαν και ταξινομήθηκαν όλοι οι νόμοι, τα προεδρικά διατάγματα, οι υπουργικές αποφάσεις και οι εγκύκλιοι στις εξής θεματικές ενότητες:

* Σχολικές Μονάδες Ειδική Αγωγής

* Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.)

* Εκπαιδευτικό Προσωπικό Σ.Μ.Ε.Α.

* Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό Σ.Μ.Ε.Α.

* Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης , Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.)

* Υπηρεσιακά Συμβούλια

* Αξιολόγηση Μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες

* Οργανικές Μονάδες Διοίκησης της Εκπαίδευσης στην Ειδική Αγωγή

* Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

* Μεταφορά μαθητών

* Λοιπές Διατάξεις

Στη συνέχεια φωτοτυπήθηκαν όλα τα σχετικά νομοθετήματα και συγκεντρώθηκαν σε έναν τόμο.

Για την επεξεργασία των δεδομένων αναπτύχθηκαν:

* μια βάση ACCESS για τα ποσοτικά δεδομένα από τα ερωτηματολόγια, ώστε να εξασφαλισθεί η εύκολη καταχώρησή τους. Στη συνέχεια το αρχείο μετατράπηκε σε SPSS για να προκύψει η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων .

* μια βάση excel για τις πληροφορίες για τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή

Η καταχώρηση των δεδομένων, η οποία και απορρόφησε πολύ χρόνο εργασίας, διήρκεσε σχεδόν 5 μήνες, και αφορούσε κυρίως την καταχώρηση των δεδομένων από τα ερωτηματολόγια. Η πρώτη φάση της επεξεργασίας των δεδομένων έγινε μέχρι τον Δεκέμβριο 2003 και η δεύτερη ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο 2004.

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε τρεις ενότητες: στην πρώτη ενότητα, δίνονται τα αποτελέσματα από την επεξεργασία των ποσοτικών δεδομένων που συγκεντρώθηκαν με τα ερωτηματολόγια, στη δεύτερη παρουσιάζονται αναλυτικά τα στοιχεία για του φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή εκτός του Υπουργείου Παιδείας και στην Τρίτη ενότητα παρουσιάζεται η σχετική νομοθεσία.

Η συλλογή των δεδομένων με τα ερωτηματολόγια είχε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό επιστροφής (90%) και ο τελικός αριθμός ανήλθε σε απαντήσεις από 1192 σχολικές μονάδες. Η επεξεργασία των δεδομένων έδωσε πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχεδόν για όλες τις μεταβλητές. Σημαντικά προβλήματα προέκυψαν μόνο στις απαντήσεις των εκπαιδευτικών που αφορούσαν στοιχεία διάγνωσης ή παροχής εξειδικευμένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών.

Μαθητές ΣΜΕΑ ανά κατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών 

Μαθητές ΣΜΕΑ ανά κατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών 

Μαθητές ΣΜΕΑ ανά κατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και γεωγραφική περιφέρεια 

Μαθητές ΣΜΕΑ ανά κατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και φύλο 

Μαθητές ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών ανά ηλικία 

Οικότροφοι ΣΜΕΑ ανά φύλο

Μαθητές με μητρική γλώσσα διαφορετική της ελληνικής ανά δυσκολία

Μαθητές με μητρική γλώσσα διαφορετική της ελληνικής ανά νομό 

Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής ανά βαθμίδα εκπαίδευσης 

Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής σε όλη την Ελλάδα

Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής ανά περιφέρεια 

Στέγαση Ειδικών Σχολείων 

Συστέγαση Ειδικών Σχολείων με Σχολεία Γενικής Αγωγής 

Συστέγαση Ειδικών Σχολείων με Ιδρύματα

Συστέγαση Ειδικών Σχολείων με Νοσηλευτήρια 

Στέγαση τμημάτων ένταξης 

Διαθέσιμοι χώροι Ειδικών Σχολείων 

Διαθέσιμοι χώροι Τμημάτων Ένταξης

Διαθέσιμοι χώροι Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.

Παρεχόμενες Υπηρεσίες των ΣΜΕΑ σε όλη την Ελλάδα 

Υλοποίηση προγραμμάτων από τις ΣΜΕΑ

Υλοποίηση προγραμμάτων από τις ΣΜΕΑ ανά είδος 

Υλοποίηση προγραμμάτων από τις ΣΜΕΑ ανά είδος και περιφέρεια 

Θεματολογία προγραμμάτων

Εκπαιδευτικό προσωπικό ΣΜΕΑ ανά φύλο και σχέση εργασίας 

Εκπαιδευτικό προσωπικό ΣΜΕΑ ανά ειδικότητα

Πρόσθετες σπουδές εκπαιδευτικών ΣΜΕΑ

Σπουδές	Άντρες	Γυναίκες	Σύνολο	%
Γενική Αγωγή	384	404	788	40,7
Ειδική Αγωγή	512	634	1146	59,3
Σύνολο	896	1038	1934	100

Πρόσθετες σπουδές εκπαιδευτικών ΣΜΕΑ στην Ειδική Αγωγή

Σπουδές	Άντρες	Γυναίκες	Σύνολο	%
Διδασκαλεiο	399	425	824	71,9
Σ.Ε.Λ.Μ.Ε/Π.Ε.Κ./Π.Α.Τ.Ε.Σ	39	56	95	8,3
Μεταπτυχιακό	20	57	77	6,7
Δεύτερο πτυχίο Α.Ε.Ι.	25	40	65	5,7
Μετεκπαίδευση στο εξωτερικό	11	35	46	4,0
Σ.Ε.Λ.Δ.Ε.	9	13	22	1,9
Διδακτορικό	9	8	17	1,5
ΣΥΝΟΛΟ	512	634	1146	100

Πρόσθετες σπουδές εκπαιδευτικών ΣΜΕΑ στην Ειδική Αγωγή 

Σπουδές εκπαιδευτικών ΣΜΕΑ ανά περιφέρεια

Εκπαιδευτική εμπειρία στην Ειδική Αγωγή

Ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό ΣΜΕΑ ανά φύλο

Ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό ΣΜΕΑ ανά ειδικότητα

Εμπειρία ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού με πλήρη απασχόληση

Έτη	Ν	%
0-5 έτη	68	27,4
5-10 έτη	31	12,1
10-20 έτη	101	41,7
>20 έτη	50	18,8
ΣΥΝΟΛΟ	236	100,0

Εμπειρία ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού με πλήρη απασχόληση

	Διοικητικό προσωπικό		Βοηθητικό προσωπικό		Σύνολο
	Άντρες	Γυναίκες	Άντρες	Γυναίκες
Ανατ. Μακεδονία - Θράκη	0	0	2	17	19
Αττική	0	0	4	96	100
Βόρειο Αιγαίο	0	0	0	15	15
Δυτική Ελλάδα	0	0	0	14	14
Δυτική Μακεδονία	0	1	0	23	24
Ήπειρος	0	1	1	10	12
Θεσσαλία	0	0	0	21	21
Ιόνια Νησιά	0	1	1	17	19
Κεντρική Μακεδονία	0	2	7	62	71
Κρήτη	1	5	4	40	50
Νότιο Αιγαίο	0	1	2	16	19
Πελοπόννησος	0	1	0	20	21
Στερεά Ελλάδα	0	0	0	29	29
ΣΥΝΟΛΑ	1	12	21	380	414

Φορείς που δραστηριοποιούνται στην ειδική αγωγή

Σύνολο	413
Φορείς-υπηρεσίες	225
Σύλλογοι-σωματεία	179
Σύλλογοι ειδικοτήτων	9
Καταχωρήθηκαν ανά γεωγραφική περιφέρεια και νομό.