Στο πλαίσιο του Α΄ ΕΠΕΑΕΚ (Β' ΚΠΣ) και της ενέργειας "Επαγγελματικός Προσανατολισμός" υλοποιήθηκε τη διετία 1997-1999 από ερευνητική ομάδα του Π.Ι. έργο με τίτλο "Ανάπτυξη μονάδας Παρατηρητηρίου Αποφοίτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην Αγορά Εργασίας". Κεντρική συνιστώσα του έργου αποτέλεσε "Πιλοτική Έρευνα Αποφοίτων" διαφορετικών τύπων λυκείων (Γενικό Λύκειο, Τεχνικό Λύκειο, Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο) και των Τεχνικών Επαγγελματικών Σχολών (ΤΕΣ), που δεν συνέχισαν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εκτός από σημαντικά ευρήματα για την εγκατάσταση των νέων στην αγορά εργασίας, το έργο έδωσε την ευκαιρία για δοκιμή διαφόρων εναλλακτικών διαδικασιών και προσεγγίσεων και τη δυνατότητα διερεύνησης παραμέτρων σχετικών με τη συγκρότηση του Παρατηρητηρίου Μετάβασης. Τα παρακάτω ζητήματα αποτέλεσαν πεδία διερεύνησης και προβληματισμού:

• εύρος και στόχοι παρατηρητηρίου, οργανωτική δομή παρατηρητηρίου, μενού ερευνών
• εντοπισμός των ομάδων ερευνητικής στόχευσης
• μέθοδοι δειγματοληψίας
• συχνότητα διενέργειας ερευνών
• τρόποι διάχυσης ερευνητικών αποτελεσμάτων

Το έργο κατέληξε σε ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη πρόταση για τη συγκρότηση Παρατηρητηρίου Μετάβασης . Ο όρος "Μετάβαση" θεωρήθηκε ότι καλύπτει όλο το εύρος των δραστηριοτήτων ενός Παρατηρητηρίου το οποίο προσεγγίζει τον μαθητή από τα πρώτα σχολικά του χρόνια και τον ακολουθεί μέχρι την εγκατάσταση και τη σταθεροποίησή του στην αγορά εργασίας.

Σήμερα το Παρατηρητήριο Μετάβασης λειτουργεί, ενταγμένο στο Τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Π.Ι.

Σκοπός του Παρατηρητηρίου Μετάβασης
Παρακολούθηση της εξωτερικής αποδοτικότητας (external efficiency) του εκπαιδευτικού συστήματος

Στόχοι

• Παρακολούθηση της εκπαιδευτικής/επαγγελματικής διαδρομής των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και συλλογή στοιχείων σχετικών με την εγκατάστασή τους στην αγορά εργασίας (διερεύνηση της εκπαιδευτικής πορείας των αποφοίτων, διερεύνηση χαρακτηριστικών της μετάβασης στην απασχόληση, προσδιορισμός βαθμού και ποιότητας ένταξης στην απασχόληση).
• Καταγραφή των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτιμήσεων και επιλογών των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη μετάβαση και εγκατάστασή τους στην αγορά εργασίας.
• Παρακολούθηση των αλλαγών στην αγορά εργασίας σχετικά με τις απαιτήσεις των επαγγελμάτων (new skills monitoring)
• Απογραφική καταγραφή της μαθητικής διαρροής και ποιοτική δειγματοληπτική διερεύνηση των αναγκών κατάρτισης όσων διαρρέουν.
• Υποστήριξη εκπαιδευτικής πολιτικής (Γενικό Λύκειο, ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ)
• Συγκέντρωση και διάχυση πληροφοριών για τη στήριξη αυτόνομων, ρεαλιστικών και συνειδητών επιλογών σπουδών και επαγγέλματος από τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.